Лямблиоз – бул Lamblia intestinalis (Giardia Lamblia) протозойлордун тукумунан пайда болгон кеңири таралган оору.
Инфекциянын булагы лямблия менен ооруган адам. Инфекциянын жугушу фекалдык-оралдык жол аркылуу болот. Жуктуруунун негизги фактору суу болуп саналат, бирок жугуштуу тамак-аш азыктары аркылуу да болушу мүмкүн, алар боюнча Giardia кисталары 6 сааттан 2 күнгө чейин жашоого жөндөмдүү бойдон калууда. Лямблия адамдарда эпидемия түрүндө да, айрым учурларда да олуттуу ичеги ооруларын пайда кылышы мүмкүн. Балдар лямблия инвазиясына көбүрөөк кабылышат;
Lamblia intestinalis тарабынан ичке ичегинин былжыр челинин инвазиясы башка клиникалык көрүнүштү бере алат: симптомсуз өтүүдөн аллергиялык симптомдорго жана диарея синдромуна чейин, ал өзгөчө катуу иммуносупрессия менен коштолот. Лямблия инфекциясы 6 жумадан кийин өзүнөн өзү жоголуп кетиши мүмкүн же бир нече жылдар бою сакталышы мүмкүн. Ичке ичегинин былжыр челинин колонизациясы менен лямблия трофозоиттери эпителийге кирип, системалуу иммундук жоопту пайда кылат.
Ламблиоз илгертеден бери белгилүү болсо да, аны аныктоодо олуттуу көйгөйлөр бар. Салттуу түрдө ал лямблия кисталарын же трофозоиттерди заң үлгүлөрүндө же он эки эли ичегинин мазмунун аныктоо (заждын протозойлорунун анализи), антиген тести (заңдан лямблия антигендерин аныктоо) аркылуу жүргүзүлөт. Бул ыкмалардын эффективдүүлүгү 50% га жакыны лямблия трофозоиттеринин көбөйүү өзгөчөлүктөрү менен байланышкан кисталарды бөлүп чыгаруудагы мүнөздүү үзгүлтүккө байланыштуу. Giardia антигендерине антителолорду аныктоо заңдагы лямблияны аныктоого багытталган ыкмаларды олуттуу түрдө толуктайт, бирок бул тест дайыма эле жетиштүү сезгич боло бербейт. Клиникалык симптомдор башталгандан 1-2 жума өткөндөн кийин тест жүргүзүү максатка ылайыктуу, эгерде мурда заъдын анализи натыйжа бербесе.
Клиникалык изилдөөлөргө ылайык, лямблия антигендерине антителолор ашказан-ичеги патологиясы менен ооругандардын 39 – 42%ында аныкталган. Алардын 89 – 92%ында лямблиоз лямблия кисталарынын бар экендигине заң же он эки эли ичегидеги үлгүлөрдү текшерүүнүн оң натыйжасы менен тастыкталат. Лямблиоздун антигендеринин башка мите жана соматикалык антигендер менен кайчылаш реакцияларынын көйгөйү бар, алар жалган-оң натыйжаларды берет, ошондуктан лямблиоз диагнозунун ишенимдүүлүгүн жана ишенимдүүлүгүн жогорулатуу үчүн комплекстүү текшерүү зарыл.
Изилдөө үчүн атайын даярдык талап кылынбайт.
Ламблиоздун диагностикасында башка изилдөө ыкмалары менен айкалышта. Клиникалык симптомдор башталгандан 1-2 жума өткөндөн кийин серологиялык изилдөөлөрдү жүргүзүү максатка ылайыктуу, эгерде мурунку мезгилде кайталанган заъды текшерүү натыйжа бербесе.
Өлчөө бирдиктери: сапаттык тест. Жыйынтык «оң», «терс», «күмөндүү» терминдеринде берилет.
Эгерде натыйжа оң болсо, анда позитивдүү коэффициенттин мааниси көрсөтүлөт.*
Маалымдама маанилери: терс.
Оң натыйжа:
Lamblia intestinalis менен учурдагы же мурунку инфекция;
кайчылаш реакциялардан улам жалган оң натыйжалар (сейрек).
Терс натыйжа:
инфекция жок;
серонегативдик бейтаптар.
Шектүү натыйжа (антителолордун босогого жакын концентрациясы):
антителолордун төмөн деңгээли (алсыз иммундук жооп);
спецификалык эмес сыворотка интерференциялары.
Эскертүү. Иммундук жооп жана антитело концентрациясы гельминттердин жайгашкан жерине, ичегинин былжыр челинин абалына жана патологиялык процесстин формасына жараша өзгөрөт. Терс же кайра-кайра күмөндүү жыйынтык инфекциянын жугуу мүмкүнчүлүгүн дайыма эле жокко чыгарбайт.